วันเงียบ

เซอร์เรียลิสม์เป็นขบวนการเคลื่อนไหวทางศิลปะวรรณกรรมของตะวันตก เกิดขึ้นในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 มีลักษณะขบถและต่อต้านสังคม เพื่อแสวงหาและแสดงออกซึ่งความจริงที่สูงกว่า (super-reality) หรือบางทีเรียกว่าความจริงสูงสุด (absolute reality) โดยเชื่อว่าความจริงอยู่ทั้งในชีวิตจริงและความฝัน

หนังสือ วันเงียบ

ผู้เขียน รัชตะ อารยะ

สำนักพิมพ์ สำนักหนังสือใต้ดิน

เวลาพิมพ์ สิงหาคม 2017

ISBN 9786167939087

ขนาดรูปเล่ม 107x177x6 มม.

เนื้อใน กระดาษถนอมสายตา พิมพ์ขาวดำ

ปก กระดาษอาร์ตการ์ด เคลือบซอฟท์ทัช

จำนวนหน้า 96 หน้า

ราคาปก 120 บาท

สั่งซื้อ ร้านสำนักพิมพ์ไชน์

โปรยปกหลัง

ทัศนียภาพที่ปรากฏในรวมเรื่องสั้น วันเงียบ เล่มนี้ สะท้อนภาพเหล่านี้ออกมาราวกับว่ามันคือความฝันของวันที่เรายังหลับอยู่และยังฝันต่อ... แม้ว่าเราจะตื่นมาแล้ว

สารบัญ

               

ตื่นจากฝัน   15

วันเงียบ   23

โซ่   35

ตึกกาลาปากอส   41

งู กบ สมณะ   49

เหตุ   53

ปรากฏการณ์   59

พื้นที่   65

เงา   71

ความฝันของนักไต่ลวด   79

คำนำ

คำแนะนำเรื่องสั้น “ตื่นจากฝัน” ซึ่งตีพิมพ์ในช่อการะเกด 31 มีนาคม-เมษายน 2540 สุชาติ สวัสดิ์ศรีเขียนไว้ว่า “เรื่องสั้นเหนือจริงที่ผสมผสานกับการใช้สัญลักษณ์สื่อความหมาย” ถ้าจำไม่ผิด นั่นคือการตีพิมพ์เรื่องสั้นครั้งแรกของรัชตะ อารยะ

เมื่อ 20 ปีก่อน เรื่องสั้นเหนือจริงแบบเรื่อง “ตื่นจากฝัน” นี้ ยังกล่าวได้ว่ามีความแปลกใหม่พอสมควร อันที่จริงก่อนหน้านั้น มาจนกระทั่งบัดนี้ เรื่องสั้นแนวเหนือจริงก็ยังปราฏไม่มากนักในวรรณกรรมไทย

ต่อมาในช่วงไม่กี่ปีแรกที่ยังทำงานเขียนอยู่ รัชตะ อารยะได้เขียนเรื่องสั้นจำนวนหนึ่งในสไตล์เดียวกัน เรื่องทั้งหมดเหล่านั้นได้คัดมารวมอยู่ในหนังสือเล่มนี้ อย่างไรก็ตาม มีเรื่องสั้นอีกจำนวนหนึ่ง ไม่กี่เรื่อง ซึ่งเพิ่งเขียนขึ้่นในเวลาไม่นานมานี้ มีลักษณะที่แตกต่างออกไป ความเหนือจริงลดทอนความเข้มข้นลง แต่ยังคงมีการใช้สัญลักษณ์สื่อความหมายอยู่

คำว่า “เหนือจริง” ในวรรณกรรมไทยนั้น อ้างอิงจากคำว่า Surrealism ในช่วงเวลาหนึ่งมักจะเรียกกันสั้นๆ ว่า เซอร์

เซอร์เรียลิสม์เป็นขบวนการเคลื่อนไหวทางศิลปะวรรณกรรมของตะวันตก เกิดขึ้นในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 มีลักษณะขบถและต่อต้านสังคม เพื่อแสวงหาและแสดงออกซึ่งความจริงที่สูงกว่า (super-reality) หรือบางทีเรียกว่าความจริงสูงสุด (absolute reality) โดยเชื่อว่าความจริงอยู่ทั้งในชีวิตจริงและความฝัน และเสรีภาพในการแสดงออกซึ่งความจริงสูงสุดนั้นจะต้องมาจากทั้งสองส่วน โดยเฉพาะในส่วนของจิตใต้สำนึก

งานเซอร์เรียลิสม์มักจะมีจินตภาพที่รุนแรง บิดเบี้ยวไปจากความเป็นจริง มีนัยทางเพศ ก้าวร้าว น่าตระหนกหรือตื่นตะลึง สร้างสิ่งที่ไม่คาดฝันขึ้นจากภาพชีวิตปรกติ และเชื่อในการแสดงออกอย่างฉับพลัน งานเหนือจริงในวรรณกรรมไทยจะมีรูปแบบดังที่กล่าวมานี้ส่วนหนึ่งหรือหลายส่วน ในขณะที่ในทางปรัชญาของการสร้างงาน โดยเฉพาะในเรื่องการแสวงหาความจริงสูงสุด นักเขียนไทยมักจะได้รับอิทธิพลหรือมีท่าทีแบบพุทธในท้ายที่สุด

สังคมไทยหลายปีที่ผ่านมาจนถึงปัจจุบัน เต็มไปด้วยความขัดแย้งรุนแรง เต็มไปด้วยการบิดเบือนความจริง เต็มไปด้วยการปิดกั้นกดปราบเสรีภาพในการแสดงออก เปรียบเสมือนกับฝันร้ายทั้งที่ตื่น  โดยไม่ได้ตั้งใจ ทัศนียภาพที่ปรากฏในรวมเรื่องสั้น วันเงียบ เล่มนี้ สะท้อนภาพเหล่านี้ออกมาราวกับว่ามันคือความฝันของวันที่เรายังหลับอยู่และยังฝันต่อ...แม้ว่าเราจะตื่นมาแล้ว

บางส่วนจากผู้เขียน

เมื่อครั้งเป็นเด็ก แม่มักจะพาผมไปเที่ยวสวนสัตว์ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากโรงเรียนของผมมากนัก

หลังจากยื่นบัตรผ่านประตูให้กับพนักงานแล้ว

ผมจะรีบวิ่งเข้าไปด้านในเพื่อดู ช้าง เป็นอันดับแรก

ช้างพลายตัวโต มีงาขาวยาว ยืนสงบนิ่ง สะบัดใบหูไปมาอยู่อย่างเงียบๆ ขาหลังข้างหนึ่งของมันถูกโซ่ล่ามไว้กับหลักที่อยู่ตรงกลางลานดินโล่งกว้าง

“ช้างตัวนี้อายุเท่าไรแล้วครับ” ผมถามพนักงานสวนสัตว์ แต่ตานั้นจ้องมองช้างราวกับเห็นซุปเปอร์สตาร์

“20 ปี น่าจะได้นะ” เขาตอบ

“โอ้โห ถ้าอย่างนั้น มันก็แก่มากแล้วสิครับ”

พนักงานสวนสัตว์หัวเราะ “ไม่หรอกหนู ช้างอายุ 20-30 ปี นี่ ยังเป็นช้างเด็กอยู่เลย”

“อายุขัยเฉลี่ยของช้างคือ 100 ปีนะ” เขาบอก

ผมยื่นอ้อยไปตรงด้านหน้า สุดปลายแขน ช้างค่อยๆเดินเข้ามาหาอย่างแช่มช้า พร้อมยืดงวงออกมารับ ผมมองขาที่มีโซ่ตรวนล่ามมันไว้ พลางคิดในใจว่ามันจะต้องถูกล่ามเช่นนี้ไปอีก 80 ปีเลยหรือนี่ ช่างน่าสงสารเสียจริง

และเมื่อครั้งเป็นเด็ก ทุกเช้า กิจวัตรประจำวันของผมก็คือการเดินไปโรงเรียน

ก่อนถึงรั้วโรงเรียน จะมีร้านขายของชำเป็นตึกแถวเก่าๆ

คูหาเดียว ด้านหน้าของร้าน นอกจากจะมีเครื่องเขียนและของใช้กระจุกระจิกวางโชว์อยู่ในตู้กระจกแล้ว ก็จะมีอาแปะแก่ๆ คนหนึ่งนั่งอยู่เป็นประจำตรงนั้น แกใส่เสื้อกล้ามสีขาว กางเกงขาก๊วย นั่งบนเก้าอี้ไม้ทรงกลม

ผมไม่เคยเห็นแกคุยกับใคร แกนั่งนิ่งอยู่แบบนั้น สีหน้าและสายตาแก เหมือนเหม่อลอยมองออกไปยังรถยนต์บนถนน หรือไม่ก็มองผู้คนที่สัญจรสวนกันไปมาบนทางเท้า  หากมีลูกค้าเข้าไปซื้อของ ลูกสาวของแกซึ่งอยู่หลังเคาน์เตอร์หลังร้านนั้นจะเป็นคนคิดเงิน

ทุกครั้งที่ผมเดินผ่าน ผมจะชำเลืองมองอาแปะ ด้วยความเข้าใจว่า แกคืออนุสาวรีย์ที่มีชีวิต นิ่งสถิตอยู่ริมถนนกับลมหายใจแผ่วๆ ไร้สุ่มเสียงจำนรรจาใดๆ

20 ปีผ่านไป  รวมเรื่องสั้น “วันเงียบ” เล่มนี้ คือการรวบรวมงานเขียนของผมที่ผ่านช่วงเวลาเหล่านั้น ต่างกรรมต่างวาระ และในฐานะนักเขียน งานวรรณกรรมสำหรับผมก็คือ การเล่าเรื่อง

เป็นการเล่าถึงเรื่องสิ่งที่มองเห็นและมองไม่เห็น ในสิ่งที่ดำรงอยู่อันเหมือนกับไม่ดำรงอยู่